GEORG TRAKL VERTAALD DOOR C.O. JELLEMA
De zwaarmoedige, drankzuchtige Oostenrijkse dichter en
apotheker Georg Trakl (1887-1914), in 1923 door Marsman in ons land geïntroduceerd,
is altijd al een favoriet van het marginale circuit geweest. Dat bleek tijdens
de Bezetting toen het literaire tijdschrift in één exemplaar De schone zakdoek vertalingen van zijn
gedichten opnam en H.N. Werkman met De Blauwe Schuit een Duitstalige druk van
Trakls vers ‘Menschheit’ fabriceerde. In
de jaren negentig van de vorige eeuw kwamen Sub Signo Libelli en de Arethusa
Pers met bibliofiele uitgaven. De nu al weer twintig jaar actieve Statenhofpers
van Jaap Schipper, die blijkens de fondslijst een curieuze voorkeur voor
boekjes over poezen heeft, neemt het stokje nu over. De vertaling door C.O.
Jellema (1936-2003) – ook al een favoriet van bibliofiele drukkers - werd
gepubliceerd ter gelegenheid van de expositie Spolia, een Gronings eerbetoon aan Jellema. Tegelijkertijd kwamen
toen bij de Avalon Pers in Woubrugge in Jellema’s vertaling Zeven gedichten uit van de Oostenrijkse
diplomaat Leopold Andrian (1875-1951), wederom een oerfiguur onder onze
bibliofielen die al in 1913 door de Zilverdistel werd uitgegeven. Trakl,
grossierend in woorden als ‘Herbst’, ‘Abend’, ‘Klage’ en ‘Nacht’, blijkt
volgens de verantwoording van Gerben Wynia de eerste dichter die Jellema
vertaalde. Dat was in januari 1961. Het gedicht ‘Grodek’ (‘Des avonds dreunen
de herfstige wouden / van dood’lijke wapens’), waaraan Jellema later een
uitvoerig essay wijdde, zal in geen anthologie met poëzie over de Eerste
Wereldoorlog ontbreken: het is hét klassieke gedicht over de strijd aan het
oostelijke front. Trakl stierf niet op het slagveld maar aan
cocaïnevergiftiging in het garnizoenshospitaal van Kraków, waarin hij na een
zelfmoordpoging was opgenomen. Ludwig Wittgenstein, een andere Oostenrijkse
oorlogsvrijwilliger, wilde daar nog met hem kennismaken maar kwam een paar
dagen te laat. Trakls verzen blijven spreken van een geborgenheid die hij
kennelijk zocht, zo ook bij Jellema: ‘Zwerveling ga stil naar binnen; / drempel
is versteend door pijn. / Flonkert op het zuivere linnen / van de tafel brood
en wijn’.
Jan Paul Hinrichs
Jan Paul Hinrichs
Georg Trakl. Zes
gedichten. Vertaling C.O. Jellema. Den Haag: Statenhofpers, 2013. [25 p.]
70 ex. € 35 (Frederik Hendriklaan 6, 2582 BB Den Haag | duodecim@worldonline.nl).
| Eerder verschenen in De Parelduiker 19 (2014), nr. 2, pp. 70-71 (als onderdeel van de rubriek ‘Schoon & haaks’).
