zondag 17 december 2017

Fritzi Harmsen van Beek: Prentbriefkaarten (Recensie)

KAARTEN VAN FRITZI HARMSEN VAN BEEK
 
Tekenares en dichteres Fritzi Harmsen van Beek (1927-2009) was lange tijd vooral bekend om haar rol als ‘huisbewaarster’ van de Blaricumse villa Jagtlust die functioneerde als buitenplaats voor Amsterdamse Leidseplein-scene en Gooise jeunesse dorée. Bij haar gedwongen vertrek uit de villa in 1971 kochten vrienden een huisje in het Groningse Garnwerd waar Fritzi vrijwel tot aan haar dood bleef. Aan de jonge beeldhouwer Lucas van Blaaderen (1945), met wie ze rond 1965 korte tijd een verhouding had, stuurde Fritzi in de jaren 1977-1997 tientallen prentbriefkaarten. Deze zijn met beeld- en tekstzijde facsimile gereproduceerd in Liefste liefs van Fritzi, een verrassende uitgave van de Bloemendaalse uitgeverij Schaep 14 van Barend en Joke Linders die sinds 2014 in het autobiografische domein opereert. De teksten zijn achterin ook in klein corps gezet. Fritzi beschuldigt postbodes die haar prachtige kleurkaarten ‘in eigen zak steken, blijkbaar voor een verzameling. […] Dat pleit weer voor ze, ze beschikken blijkbaar over een soort van “smaak”.’ Het vele Engels doet nogal maf aan: ‘Verder weet ik eventjes niets, but now yes.’ De kaarten zijn zonder zelfbeklag maar vol zelfironie: ‘Ik wil wel in een gezellig gesticht misschien. Hoewel, zit ik daar al niet in.’ Ze getuigen vooral van genegenheid en onderling vertrouwen maar ook van Fritzi’s bekende passies voor knutselen en dieren. De kaarten zijn met rustige, vaste hand en, ondanks de soms chaotisch aandoende inhoud, kennelijk weldoordacht geschreven. Als zelfstandige teksten voldoen ze minder en waren ze ook nooit bedoeld: Fritzi haakt steeds in op het beeld op de keerzijde. Deze kaartencollectie is een aanvulling op het verzameld werk  In goed en kwaad (2012) maar nog meer op het Schrijversprentenboek Stoeten ritselingen (2015), waarin Fritzi met behulp van veel kleurig materiaal op het grensvlak van tekst en beeld nadrukkelijk als ‘multikunstenares’ is neergezet. Deze recente uitgaven verschuiven in ieder geval de aandacht van de afgezaagde Jagtlust-mythe naar Fritzi’s veelzijdige eigen werk waarover het laatste woord nog niet is gezegd.

 Liefste liefs van Fritzi. Prentbriefkaarten en enkele brieven van Fritzi Harmsen van Beek aan Lucas van Blaaderen. Bloemendaal: Schaep 14, 2016. 178 p. € 23,50. (Schaepmanlaan 14, 2061 LZ Bloemendaal info@schaep14.nl)

| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', De Parelduiker 22 (2017), nr. 1, pp. 67-68.